'Απληστία'

Τρεις δυνάμεις κινούν τον κόσμο, είπε κάποτε ο Αϊνστάιν: «Η ανοησία, ο φόβος και η απληστία».

 

   Λίγες ώρες προτού αλλάξει ο χρόνος, πίνοντας κρασιά σε μια χαλαρή ατμόσφαιρα εορταστική ευφορίας, με ρωτά ένας φίλος τι περιμένω από τη Νέα Χρονιά. Ξαφνιάστηκα από την ερώτησή του. Από τη μια, κανείς δε με είχε ξαναρωτήσει κάτι τέτοιο, από την άλλη αυτές δεν είναι οι ‘Αποφάσεις τις Νέας Χρονιάς’ που ελαφρά τη καρδία παίρνουμε και ποτέ σχεδόν δεν πραγματοποιούμε; Και τώρα; Τι να έλεγα σε κάποιον που δεν ήξερα και καλά, αλλά που τα μάτια του με ανάγκαζαν να είμαι ειλικρινής; Ότι το μόνο που είχα αποφασίσει ήταν να μην ξανακάνω τα λάθη της προηγούμενης; Αφού δίστασα για λίγο, αποφάσισα πως ναι, η ειλικρίνεια είναι πάντα ο καλύτερος δρόμος, και το’πα. «Τα ίδια λάθη να μην κάνω και όλα καλά!» «Εσύ;» ρώτησα μετά κι εγώ. Μεταξύ διάφορων επαγγελματικών σχεδίων, μου απάντησε τα εξής: «Να τα βρω με τον εαυτό μου, να ερωτευτώ και να είμαι λιγότερο άπληστος.»

   Δε ξέρω τι έφταιξε πιο πολύ. Να’ταν ‘ο σπλαχνικός αλκολισμός της μέρας’ που λέει κι ο Καβάφης, να’ταν η συναισθηματική επίδραση του αποχαιρετισμού μιας χρονιάς, να’ταν που αυτός ο σχεδόν άγνωστος άνθρωπος που είχα απέναντί μου είχε μια ιδέα για το πού ήθελε να βαδίσει η ζωή του(και το ζήλεψα αυτό λιγάκι) δε ξέρω, όμως η τελευταία φράση του (…να’μαι λιγότερο άπληστος)κόλλησε το μυαλό μου.

# Άπληστος: α-στερητικό + πληστός= πλήρης, γεμάτος. Ο πλεονέκτης, ο ακόρεστος, ο ανεκπλήρωτος από επιθυμία.#

   Τις επόμενες μέρες σκεφτόμουν συχνά αυτή τη φράση. Ο συνειρμός που έκανα(και που θα κάναμε όλοι) αφορούσε την συνήθη αρνητική έννοια. Του ανθρώπου που, ανικανοποίητος πάντα, υποκύπτει σε ένα από τα χειρότερα θανάσιμα αμαρτήματα. Η ιστορία βρίθει παραδειγμάτων όπου η απληστία δεν οδήγησε σε καλό. Και η σημερινή κοινωνία μας έχει κάνει όλους άπληστουςžυλιστικά πολύ, συναισθηματικά ίσως λιγότερο. Αναμφίβολα η υπερβολή του «εγώ τα θέλω όλα και στον υπέρτατο βαθμό» σαφώς δεν είναι ισορροπημένη, αδιαμφισβήτητα ο άπληστος στην προσπάθειά του να «γεμίσει» υλικά και συναισθηματικά αυτή την ατέρμονη αίσθηση του ανικανοποίητου, θα πληγώσει τους γύρω του, αφού σίγουρα θα χρησιμοποιήσει το ψέμα και την προδοσία για να το πετύχει ενώ ακόμη και η ψυχολογική προσέγγιση σε έναν άπληστο, όπου η απληστία του μεταμφιέζει το «άλγος επιβίωσης από το άχθος του θανάτου», πάλι δεν αρκεί για να δικαιολογήσει τις πράξεις του.

   Χωρίς ωστόσο να ακυρώνω την κυρίαρχα αρνητική έννοια της απληστίας, ποιος είπε ότι τάχα άπληστος είναι ο συναισθηματικός κανίβαλος ή ο καταναλωτής μονάχα;

   Από την απληστία δομήθηκε η κοινωνία,  αυτή υπήρξε η κινητήριος δύναμη για πρόοδο και έρευνα. Οι αχόρταγοι για ανάπτυξη εξέλιξαν την επιστήμη, κάποιοι από τους μεγαλύτερους ηγέτες δεν υπήρξαν παρά πλεονέκτες με την εξουσία, ενώ οι άνθρωποι που ήταν «άπληστοι» για μάθηση έγιναν οι μεγαλύτεροι φιλόσοφοι. Με αφορμή τους φιλοσόφους τί συντέλεσε στην ανάπτυξη του ελληνικού πολιτισμού και τρόπου ζωής αν όχι το άπληστο πνευματικό στοιχείο; Τί άλλο είναι η αέναη αναζήτηση, η ακύρωση της αδράνειας, παρά απληστία για τη ζωή και όσα έχει να μας δώσει;

   Μπορούμε να είμαστε «συναισθηματικά» άπληστοι ως προς το τι θα δώσουμε και όχι τι θα πάρουμε. Να θέλουμε να δίνουμε όλη μας την αγάπη, το ενδιαφέρον, το είναι μας, Μπορούμε να είμαστε «πνευματικά» άπληστοι ως προς το πώς θα βελτιώσουμε τον εαυτό μας και πώς θα εξελιχθούμε.

   Εν τέλει αν το αντίθετο της απληστίας είναι η πληρότητα που οδηγεί στον εφησυχασμό ενώ η ίδια η απληστία μπορεί να είναι και «ανησυχία» με την έννοια ότι είμαι ενεργός, αμφισβητώ, δημιουργώ και παρ’όλ’αυτά, κυριαρχώ στις νόρμες μου, διαλέγω το δεύτερο.

 

Καλή Χρονιά!

 

Υ.γ. Ευχαριστώ τον Γ. Μια λέξη του ήταν αρκετή να με εμπνεύσει!